A Vitamini Nedir?
Makale İçeriği
Özellikle hastalıkların önlenmesine yardımcı olmaları nedeniyle tercih edilen A vitamini birçok farklı durumun düzelmesine karşı da etkili olabilmektedir. Birçok farklı hastalığın önlenmesine yardımcı olan A-Vitamini sayesinde sağlığınızın düzelmesine de yardımcı olabilirsiniz. Günümüz teknolojik gelişmelerin ışığında yapılan birçok araştırma ve çalışma sayesinde farklı hastalık durumlarının önlenmesi ya da iyileştirilmesi için uygulanacak yöntemler belirlenebilmektedir. Yapılan incelemeler ışığında tedavi yöntemlerinin yanı sıra uygulanabilecek olan besin takviyelerinin de daha etkili olarak yapılabilmesine imkan sağlanmaktadır. Direkt olarak besinlerden alınabileceği gibi vitaminlerin daha kolay alınabilmesi için gıda takviyelerinin kullanılmaları özellikle son dönemlerde oldukça yaygındır.
A vitamini, büyüme ve gelişme, hücre tanıma, görme, bağışıklık fonksiyonu ve üreme için gerekli olan temel bir vitamindir. Yağda çözülen güçlü bir antioksidan olan A vitamini vücudumuzda hormon gibi hareket etmektedir. İki çeşit A vitamini bulunur. Bunlardan ilki esas olarak hayvansal ürünlerden gelen aktif A vitamini diğer bir adıyla Retinol ile ilgilidir. İkincisi ise bir beta-karoten olan ve bitkilerden gelerek vücuttaki Retinol’a dönüştürülen A vitamini türüdür.
A Vitamininin Faydaları Nelerdir?
Birçok farklı vitaminin bulunduğu ve her birinin farklı özellikleri olduğu düşünülecek olursa bunların içinden en yararlı olanlarından “A vitamini ne işe yarar?” sorusunun cevabını sizlere yazımızda vermeye çalışacağız. A vitamini genel olarak kemik, doku, diş ve cildin korunması konusunda oldukça etkili olmasının yanı sıra göz sağlığı için de ayrıca önemlidir. Doğada hayvansal gıdaların içerisinde bulunmasının yanı sıra aynı zamanda havuç gibi bazı bitkilerde de bulunmaktadır. A vitamini aynı zamanda proteine de dönüşebildiği için kemiklerin yapısının korunması ve kemiklerin güçlenmeleri için oldukça faydalıdır. Bunlarla birlikte A vitamini bağışıklık sisteminin güçlenmesine de yardımcı olarak vücutta oluşan enfeksiyonların ve hastalıkların önlenmelerine yardımcı olabilmektedir. Cildin parlamasına ve saçların daha canlanmalarına da yardımcı olabilmektedir.
A vitamini sağlıklı görme, nörolojik fonksiyon, kemik sağlığını iyileştirme, böbrek taşları önleme, kas büyümesini arttırma, akne riskini azaltma, kanseri önleme, sağlıklı ciltler, bağışıklık sistemi, hücre büyümesi ve daha fazlası için çok önemli bir rol oynamaktadır. A vitamini – tüm antioksidanlar gibi – serbest radikallerle mücadele yoluyla iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur.
A vitamini çok çeşitli vücut fonksiyonlarını etkilediğinden, bir eksiklik çeşitli sorunlara yol açabilir.
A vitamini birçok gıdada doğal olarak bulunur. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yiyecekleri yiyerek tavsiye edilen günlük A vitamini ihtiyacınıza karşılayabilirsiniz.
- Sığır karaciğeri ve diğer sakatat organ etleri (Ancak unutmayın ki bu yiyecekler kolesterolü yükseltir. Bu sebeple yediğiniz miktarı sınırlayın).
- Somon gibi bazı balık türleri.
- Yeşil yapraklı sebzeler ve brokoli, havuç ve kabak gibi diğer yeşil, turuncu ve sarı sebzeler.
- Meyveler, kavun, kayısı ve mango.
- Süt ürünleri.
- Takviyeli kahvaltı gevrekleri.
Bilim adamları sağlığını nasıl etkilediğini anlamak için A vitamini üzerinde çalışıyorlar. İşte bu araştırmanın gösterdiği bazı örnekler.
Kanser
Beta-karoten içeren çok fazla yiyecek tüketen kişilerin akciğer kanseri veya prostat kanseri gibi belirli türden kanser risklerine yakalanma ihtimali daha düşük olabilir. Ancak bugüne kadar yapılan çalışmalar, A vitamini veya beta karoten takviyelerinin kanserin önlenmesine yardımcı olabileceğini ya da bu hastalıktan ölme olasılığını azaltabileceğini göstermemiştir. Aslında, çalışmalar yüksek dozlarda beta-karoten takviyesi alan sigara içicilerin akciğer kanseri riskinde artış olduğunu göstermektedir .
Yaşa bağlı makule dejenerasyonu
Yaşa bağlı makule de jenerasyonu (AMD) veya insan yaşı olarak merkezi görme kaybı, yaşlılarda görme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir.
Kızamık
A vitamini eksikliği olan çocuklarda kızamık olduğunda hastalık daha şiddetlidir. Bu çocuklarda yüksek dozda A vitamini takviyesi almak kızamıktan kaynaklanan ateş ve ishali azaltabilir.
Ne tür A Vitamini Takviyeleri Mevcuttur?
A vitamini, genellikle retinil asetat veya retinil palmitat (önceden oluşturulmuş A vitamini), beta-karoten (provitamin A) veya önceden oluşturulmuş ve provitamin A’nın bir kombinasyonu şeklinde, besin takviyelerinde mevcuttur. Naturbes Vitasmin multi-vitamin,multi-mineral,multi-antioksidan takviyesi A vitamini içerir.
Günlük A Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?
Çoğu insan, yedikleri gıdalardan yeterli A vitamini alır ve A vitamini eksikliği nadir görülür. Aşağıdaki durumlarda A vitamini almakta sıkıntılar yaşanabilmektedir.
- Yeni doğan prematüre bebekler.
- Gelişmekte olan ülkelerde bebekler, küçük çocuklar, hamile kadınlar ve emziren kadınlar.
- Kistik fibrozisli insanlar .
A Vitamini Eksikliğinde Neler Olur?
Bir çok gelişmekte olan ülkede yaygın olmasına rağmen, A vitamini eksikliği ülkemizde nadirdir. Küçük çocuklarda ve gebe kadınlarda A vitamini eksikliğinin en sık görülen belirtisi kseroftalmi olarak adlandırılan göz rahatsızlığıdır. Kseroftalmi, düşük ışıkta görememe sorunudur ve tedavi edilmezse körlüğe kadar gidebilmektedir.
A vitamini zararlı olabilir mi?
Evet, bazı A vitamini türlerinin yüksek alımı zararlı olabilir. Çok önceden hazırlanmış A vitamini almak baş dönmesine, mide bulantısına, baş ağrısına, komaya ve hatta ölüme neden olabilir. Hamilelerde önceden oluşturulan A vitamini alımının yüksek olması da bebeklerinde doğum kusurlarına neden olabilir. Hamile olabilecek kadınlar yüksek dozda A vitamini takviyesi almamalıdır.
Yüksek miktarda beta-karoten veya başka türden bir provitamin A tüketmek, cildi sarı-turuncuya çevirebilir, ancak bu durum zararsızdır. Yüksek beta-karoten alımları, doğum kusurlarına ya da çok fazla önceden oluşturulmuş A vitamininin neden olduğu diğer ciddi etkilere neden olmaz.
A vitaminin günlük üst sınırlar aşağıda listelenmiştir. Bu seviyeler, bir doktorun bakımı altında tıbbi nedenlerle A vitamini alan kişiler için geçerli değildir. Beta karoten ve diğer A vitamini formları için üst limitler oluşturulmamıştır.
Yaşa Göre alınması gereken A Vitamini Üst Limitleri;
Alınacak olan A vitaminlerinin dozları yaşlara ve vücut durumlarına göre değişiklik göstermektedir. Yapılacak olan tetkiklerle birlikte vücudun ihtiyacı olan vitamin durumları tespit edilebileceği gibi genel olarak yaşlara göre ihtiyaç duyulacak A vitamini dozlarına bakacak olursak:
12 aya kadar doğum 2.000 IU
1-3 yaş arası çocuklar 2.000 IU
4-8 yaş arası çocuklar 3000 IU
9-13 yaş arası çocuklar 5,667 IU
Gençler 14-18 yıl 9,333 IU
19 yaş ve üstü yetişkinler 10.000 IU
Normal şartlar altında alınması gereken dozlar bu şekilde olabileceği gibi ayrıca doktor tavsiyesi mutlaka alınmalıdır. Vücuttaki farklı etkileri de göz önüne alınacak olursa yapılacak işlemlerden önce mutlaka gerekli tetkiklerin yapılması gerekmektedir.
Diğer bütün vitaminler de olduğu gibi A vitaminde de vücutta eksiklikleri istenmeyen durumların ve hastalıkların yaşanmaları karşılaşılan olumsuz durumlar arasında yer almaktadır. Olumsuz etkilerinin anlaşılması üzerine yapılacak olan tetkiklerden günlük olarak alınması gereken dozlar tespit edilebilecek ve buna göre bir tedavi uygulanabilecektir. Siz de yaşadığınız A vitamini eksiği olması durumunda mutlaka doğru tedaviyi almalısınız.
