Selenyum Nedir?
Makale İçeriği
Selenyum aslında vücut için oldukça önemli olan ancak çoğu insan için fala bilinmeyen bir elementtir. Özellikle vücudu stres ve hastalıklara karşı koruyan bir kalkan görevini üstlenir.
Vücut için bir antioksidan görevini üstlenen bu element vücudu strese karşı korumaktadır. Ayrıca enfeksiyon ev iltihabı önleyici etkileri de bulunmaktadır. Ayrıca selenyumun kanseri önlemeye yardımcı olduğunu gösteren pek çok bilimsel çalışma da bulunmakta. Ayrıca pek çok insanın hayatını felç eden astım gibi hastalıkların önlenmesinde de selenyumun rolü çok büyüktür.
Bağışıklık sistemi ve karaciğer sağlığı üzerinde çok önemli etkileri olan bu element pek çok insan tarafından bilinmemekte. Ayrıca eksikliği söz konusu olduğunda bağışıklık sisteminin pek çok hastalığa davetiye çıkardığı da bilinmektedir. Dolayısıyla selenyum her insan tarafından belli oranlarda alınması gereken, insan sağlığı için büyük bir rol oynayan etkili elementlerden bir tanesidir. Örneğin Afrika kıtasında yapılan çalışmalar, buradaki insanların selenyum minerali açısından fakir olduklarını görmüşlerdir. Dolayısıyla burada yaşayan insanların sık hastalandıkları ve AIDS gibi ölümcül hastalıklara sık rastlandığı da bilinmektedir.
Selenyumun Eksikliği?
Selenyum eksikliği pek çok hastalığın da başlangıcıdır aslında. Üstelik bu hastalıkların pek çoğunun da ölümcül olduğunu unutmamak gerekmektedir. İşte selenyum eksikliğinin neden olduğu o hastalıklar,
- Mikrobik hepatit grubu hastalıkları,
- AIDS hastası kişilerde yüksek ölüm oranları,
- Deride ve genital bölgede meydana gelen, tedavisi mümkün olmayan ve çoğu kansere yol açan siğiller,
- Rahim ağzının papilloma virüsü ile sürekli etkileşim halinde olması,
- Ölümler ile sonuçlanabilen mikrobik hastalıklara yakalanma riski,
- Herpes gibi ölümcül virüsler ile etkileşim halinde olma,
- Riskli karaciğer hastalıkları,
- Otoimmün hastalıklarına yakalanma riskinde artış,
- Yüksek oranlarda meydana gelebilecek kalp hastalıkları riski,
- Soğuk algınlığı ve grip gibi rahatsızlıklar ile sıkça karşılaşmak,
Görüleceği üzere selenyum mineralinin insan sağlığı üzerindeki etkileri çok büyüktür. Özellikle de karaciğer ve kanser rahatsızlıkları gibi ölümcül koplikasyonlarda kalkan görevi görür. Aynı zamanda sık sık hastalanmayı ve grip olmayı da engeller. Bu nedenle her insanın belli oranlarda selenyum mineraline ihtiyacı bulunmaktadır.
Selenyum İhtiyacı?
Öncelikle gıdalardan alınan selenyumun eksik olması durumunda muhakkak ek takviyeler ile bu mineral alınmalıdır. Ancak tam tersi durumlarda, yani selenyumu gıdalardan alan kişilerin ek takviye kullanması da zararlı olabilmektedir. Bu nedenle asla güven duyulmayan takviye gıdalar alınmamalı ve kişi kendi başına selenyum dozu belirlememelidir. Aksi halde ciddi zehirlenmeler söz konusu olabilmektedir. Yetişkin bir insanın alması gereken günlük selenyum miktarı 100 ile 400 mcg arasında değişiklik gösterecektir. Daha detaylı bilgi için şöyle bir sıralama yapmak mümkündür,
- 6 aydan sonra 45 mcg,
- 7 ile 12 yaş arası 60 mcg,
- 1 ile 3 yaş arası 90 mcg,
- 4 ile 8 yaş arası 150 mcg,
- 9 ile 13 yaş arası 280 mcg,
- 14 ile 18 yaş arası 400 mcg,
- Yetişkinlerde 400 mcg,
Bu oranlar maksimum oranlardır. Bu oranların altında kalınıyor olması bu komplikasyonların yaşanacağı anlamına gelmez. Ancak ciddi bir farklılığın olması kişinin risk altında olduğunu gösterir.
Hangi Besinlerde Selenyum Vardır?
Her element gibi selenyumu da yiyeceklerden karşılamak mümkündür. Özellikle balıklarda bol miktarda bulunan bu mineral et ürünlerinden de alınabilir. İşte en çok selenyum içeren besinler,
- Yaklaşık 1 orta boy yumurtadan alınabilecek selenyum miktarı 46 mcg’dir,
- 1 avuç brezilya cevizinde 600 mcg’den fazla selenyum bulunmaktadır,
- 1 avuç ayçiçeği çekirdeğinde 105 mcg selenyum bulunur,
- Bir porsiyon kuzu ciğerinde 99 mcg selenyum vardır,
- Kayabalığı selenyum miktarı 65 mcg’dir,
- Ton balığı selenyum miktarı 64 mcg’dir,
- 1 porsiyon tavukgöğsünde 33.2 mcg selenyum bulunur,
- 1 porsiyon hindi etinde 25 mcg selenyum bulunur,
- Somon balığında 31 mcg selenyum bulunur,
Ayrıca tüm bu besinlerin yanında mantar, havuç ve chia tohumunda da yüksek miktarda selenyum bulunmaktadır. Daha çok protein ağırlıklı beslenmek zaten günlük selenyum ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olacaktır. Aynı zamanda deniz ürünlerinde de bol miktarda selenyum bulunur.
Selenyumun Faydaları
Haşimato Riski
Haşimato sık bilinmeyen ancak oldukça riskli olan bir hastalıktır. Dünya üzerinde giderek yaygınlaşmaya başlayan bu hastalık kadınlarda daha fazla görülmektedir. Tiroid bezlerinin yetersiz çalışmasından kaynaklanan bu hastalık selenyum eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
Tiroid bezlerine karşı gelen antikorların, tiroidleri risk olarak görüp ortadan kaldırmaya çalışması haşimato hastalığını ortaya çıkarmaktadır. Elbette bu hastalığın tek nedeni selenyum eksikliği değildir. Ancak selenyum eksikliği yaşayan insanların risk altında olduğu da unutulmamalıdır. Çünkü selenyum tiroidlerde meydana gelebilecek tahribatları önlüyor ve onarım gerçekleştiriyor.
Kanser
Selenyumun artık kanserden koruduğu tıp dünyası tarafından bilinen bir gerçek. Üstelik ailesinde kanser öyküsü olan kişilerin, selenyum eksikliği konusunda daha hassas olması şart. Özellikle prostat, meme, karaciğer, akciğer ve midede meydana gelebilecek kanser türlerinin önlenmesinde selenyum vazgeçilmez bir tedavi şeklidir. Çünkü selenyumun DNA’ları onarıcı bir etkisi tespit edilmiştir. Toprakları selenyum açısından zayıf olan ülkelerde daha fazla kanser hastalığının görülmesi aslında bu durumun en açık göstergesidir.
Her şeyden önce selenyumun bağışıklığı güçlendirici bir etkidi de bulunmaktadır. Yalnızca kanser gibi tehlikeli hastalıklardan değil, grip ve nesle gibi basit hastalıklardan da korumaktadır. Ayrıca HIV virüsü taşıyan insanların AIDS hastalığına yakalanma riskini düşüren etki de elbette selenyumdur. Görüleceği üzere Selenyumun faydaları daha çok bağışıklık sistemini güçlendirmeye yöneliktir.
