Sürdürülebilir Beslenme Nedir?
Gıda Tarım Örgütü (FAO) ‘nün besleyici, güvenli, sağlıklı, ekosistemi koruyucu, ulaşılabilir, adil, ekonomik olarak erişilebilir, doğal kaynaklı yaşam biçimi olarak tanımladığı sürdürülebilir beslenme gelecek kuşaklar ve gezegenin devamlılığı için büyük önem taşımaktadır. Sürdürebilir beslenmenin bireysel ve toplumsal anlamda iki yönlü hedefi vardır. Bireysel olarak yeterli ve dengeli beslenmesini sağlayarak büyüme, gelişme, sağlık durumunu desteklemeyi aynı zamanda hem günümüz hem de gelecek nesiller için beslenmeye bağlı bulaşıcı olmayan hastalıkları önlemek, gezegenin korunmasını sağlamak gibi toplumsal iyilik halini hedefler.
Dünya nüfusu hızlı bir şekilde artmakta ve bu durum artan nüfusu besleme zorluğunu gündeme getrimektedir. Bir yandan endüstriyelleşmeye bağlı olarak değişen besin endüstrisinde obeziteyi tetikleyen katkı maddeli, besin içeriği düşük işlenmiş gıdaların, fast food besinlerin tüketimi artmaktadır. Bu durum beraberinde beslenmeye bağlı bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların (kardiyovasküler hastalıklar, kanser, obezite, diyabet vs.) toplum genelinde yaygınlaşmasına sebep olmaktadır. Dünyada durum bir taraftan bu şekilde ilerlerken diğer tarafta nüfusun önemli bir kesimi açlıkla mücadele etmektedir. Ayrıca üretilen tüketilen gıda dengesine bakıldığında bir kesim aşırı tüketip üretilen gıdanın çok yüksek miktarını israf ederken besin yetersizliği ile karşı karşıya kalan bir kesim de mevcuttur.
Hem sağlığı korumak ve geliştirmek, hem israfı önleyerek besin tüketiminin nüfusa göre dengesizliğini çözmek ve gezegeni korumak adına sürdürülebilir beslenme her geçen gün daha fazla dikkat çekmektedir.
Peki sürdürülebilir beslenmeyi sağlamak için ne yapmalıyız? Bunun cevaplarını maddeler halinde beraber inceleyelim.
• Yeterli ve dengeli beslenilmeli.
• Mikro-makro besin ögelerinden günlük ihtiyacı karşılayacak kadar, dengeli bir şekilde beslenilmeli.
• Günde en az 5 porsiyon MEVSİMİNDE sebze meyve tüketilmeli
• Hayvansal kaynaklı proteinlerin (yumurta, et, süt) yerine bitkisel protein kaynakları tercih edilmeli
Burada dikkat edilmesi gereken tabiki de miktar. Hayvansal kaynaklı protein eksikliği B12 vitamini başta olmak üzere uzun vadede farklı problemlere sebebiyet verebilir. Bu yüzden yeterli miktarda tüketilip fazlasından kaçınılmalı, bitkisel protein kaynaklarına da beslenme de yer verilmelidir.
• Şeker, yağ, tuz içeren paketlenmiş gıdaların tüketim sıklığına ve miktarına dikkat edilmeli, olabildiğince azaltılmalı
• Sezonunda avlanmış balıklar tercih edilmeli ve haftada iki kez balık tüketmeye özen gösterilmeli
• İdeal vücut ağırlığı korunmalı veya ideal kiloya ulaşmak için çabalanmalı
• Yerel besinleri tüketmeye ve yerli üreticilerden alışveriş yapmaya özen gösterilmeli
• Soframıza gelen tüm besinlerin nereden, nasıl geldiği sorgulanmalı
• Satın alınan besinler doğru koşullarda saklanmalı
• Hiçbir besin israf edilmemeli. Besinlerin suları veya sap, yaprak gibi kısımları değerlendirilmeli.
• Ambalaj, poşet, plastik kullanımı azaltılmalı, tekrar kullanılabilen çevreye zarar vermeyen geri dönüştürülebilir ürünler tercih edilmeli
Birey sağlığı ve gezegenin devamı için sürdürülebilir beslenme ve gıda güvenliği konusunda daha fazla çalışıp toplumu daha fazla bilinçlendirmek gerekmektedir.
Diyetisyen Kübra İLDEŞ
KAYNAKÇA
Tokay, A. ve ark., Sürdürülebilir Beslenme Modellerinden Akdeniz Diyetinin Sürdürülebilirlikteki Yeri, Togi Sağlık Bilimleri Dergisi,Mayıs-2022/2/2
Ünal Özen, G., Diyetisyen ve Diyetisyen Adaylarının Sürdürülebilir Beslenme Konusundaki Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi, 2019
Yolcuoğlu Z., Kızıltan G., Beslenme Eğitiminin Diyet Kalitesi, Sürdürülebilir Beslenme ve Yeme Davranışları Üzerine Etkisi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2021, 6(1)
